ارائه یک مدل انتخاب گسسته برای الگوی زنجیره سفر شهری: نمونه موردی قزوین

امروزه، رشد و تحولات اقتصادی سبب افزایش شهرنشینی و وابستگی بیشتر به وسایل نقلیه شخصی شده است. این افزایش جمعیت و مالکیت وسایل نقلیه و محدودیت‏های فضا و منابع سبب بروز مشکلات حمل‏ونقلی شده است. در نتیجه توسعه سیاست‏هایی در جهت کاهش نیاز به جابجایی افراد مطرح می‏شود. برنامه‏ریزی‏ زنجیره سفر‏ به گونه‏ای که افراد (به خصوص در کلانشهرها) سفرهای خود را به دنبال هم و بدون نیاز به بازگشت به منزل انجام دهند، تلاشی برای صرفه‏جویی در وقت و هزینه است که با توجه به خلأ پژوهشی موجود در این زمینه، در پژوهش جاری تلاش می‏شود تا الگوی سفر شهری مدل‏سازی شود. این روش، پیش بینی تقاضای سفر را در مقایسه با مدل های سفر یا زنجیره سفر- مبنا در کاربرد روزانه بهبود می بخشد و قادر به بررسی اثرات تغییر سیاست‏های راهبردی بر روی سفر افراد است. مدل‏سازی انتخاب الگوی سفر هدف اصلی پژوهش جاری است که جهت پیاده‏سازی تجربی و کمی مدل مربوطه از داده‏های حاصل از پرسشگری نمونه‏ای از ساکنین شهر قزوین (شامل مشخصات فردی و خانوادگی)، ویژگی‏های شبکه‏ی حمل‏و نقل و ویژگی‏های محل‏های مستعد برای انجام فعالیت استفاده شده و عوامل موثر بر انتخاب انواع مختلف الگوی سفر در زنجیره سه سفره مورد بررسی قرار می‏گیرد. نتایج انتخاب الگوی سفر افراد به تفکیک هدف سفر و با استفاده از مدل لوجیت چندگانه نشان می‏دهد که سن مسافر، جنسیت، در اختیارداشتن خودرو، تراکم نرخ تجاری محل زندگی فرد، شغل و بعد خانوار از عوامل موثر بر انتخاب انواع مختلف الگوی زنجیره سفر است. چنین مدل و تحلیل‏هایی می‎‏تواند مدیران و سیاست‏گذاران حمل‏ونقل شهری را در تصمیم سیاست‏های مدیریتی مختلف جهت بهبود وضعیت ترافیکی با فراهم‏سازی اطلاعات مفید و لازم یاری نماید.